آیا ترامپ راست می‌گوید: اروپا بیش از آنکه به اوکراین کمک کند صنعت نفت و گاز روسیه را تقویت کرد؟

ترامپ روز سه‌شنبه در کنگره آمریکا گفت: «متاسفانه اروپا پول بیشتری برای خرید نفت و گاز روسیه خرج کرده تا حمایت از اوکراین».

این نخستین باری نیست که رئیس‌جمهور آمریکا، اروپا را به تقویت اقتصاد روسیه از طریق خرید سوخت‌های فسیلی متهم می‌کند و در عین حال مدعی می‌شود که این اتحادیه آن‌طور که باید از اوکراین حمایت نکرده‌ است. او همچنین بارها میزان کمک مالی آمریکا به اوکراین را بیش از میزان واقعی آن اعلام کرده و مدعی شده که این کمک‌ها در مقایسه با کمک‌های اروپا بسیار بیشتر است.

اما آیا واقعا  اروپا بیش از آنکه به اوکراین کمک کند صنعت نفت و گاز روسیه را تقویت کرده است؟ پاسخ این پرسش به این بستگی دارد که منظور از «اروپا»، اتحادیه اروپا و ۲۷ کشور عضو آن باشد یا کل قاره اروپا را در نظر بگیریم.

اروپا چقدر برای خرید نفت و گاز روسیه هزینه کرده است؟

پس از آغاز حمله روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، اتحادیه اروپا مجموعه‌ای از تحریم‌ها را علیه بخش انرژی روسیه اعمال کرد تا وابستگی خود را به نفت و گاز این کشور کاهش دهد. برخی کشورهای اروپایی تا پیش از جنگ، شدیدا به انرژی روسیه وابسته بودند.

تحریم‌های اتحادیه اروپا شامل ممنوعیت کامل واردات زغال‌سنگ و نفت خام روسیه از طریق دریا بود، اما این محدودیت‌ها شامل گاز طبیعی مایع (LNG) نمی‌شد. به همین دلیل، برخی کشورهای اروپایی همچنان مجاز به خرید «LNG» از روسیه هستند، هرچند که اجازه صادرات مجدد آن به کشورهای دیگر را ندارند.

در حال حاضر، بلژیک، فرانسه و اسپانیا همچنان از مهم‌ترین مراکز ورود «LNG» روسیه به اروپا محسوب می‌شوند. در عین حال، روسیه با استفاده از ناوگانی موسوم به «ناوگان سایه» که شامل تانکرهای قدیمی و از رده خارج است، توانسته بخشی از تحریم‌های نفتی را دور بزند.

بر اساس پژوهش‌های مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک (CREA) کشورهای عضو اتحادیه اروپا از زمان آغاز حمله روسیه به اوکراین، بیش از ۲۰۵ میلیارد یورو برای خرید نفت، گاز و زغال‌سنگ از روسیه هزینه کرده‌اند.

گزارش «وضعیت اتحادیه انرژی» که در سپتامبر سال گذشته منتشر شد، نشان می‌دهد که حتی پس از ورود جنگ به سومین سال خود، اتحادیه اروپا همچنان ۱۸ درصد از گاز مورد نیاز خود را از روسیه تامین می‌کند.

طبق داده‌های مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک، در سومین سال جنگ، کشورهای اتحادیه اروپا ۲۱.۹ میلیارد یورو برای خرید نفت و گاز از روسیه پرداخت کردند که نسبت به سال قبل تنها ۱ درصد کاهش یافته است.

در مقابل، کشورهایی مثل بریتانیا و نروژ که پیش از حمله روسیه وابستگی چندانی به انرژی روسیه نداشتند، تقریبا واردات انرژی از این کشور را متوقف کرده‌اند. 

آیا این هزینه‌ها از کمک‌های اروپا به اوکراین بیشتر است؟

اگر داده‌های مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک درباره خرید سوخت‌های فسیلی روسیه را با اطلاعات رسمی کمک‌های اروپا به اوکراین مقایسه کنیم، می‌توان گفت که ادعای ترامپ درباره اتحادیه اروپا درست است.

کمیسیون اروپا اعلام کرده که مجموع کمک‌های مالی، نظامی و بشردوستانه اتحادیه اروپا به اوکراین ۱۳۳.۴ میلیارد یورو بوده است. این رقم ۳۵ درصد کمتر از هزینه‌ای است که اتحادیه اروپا برای واردات سوخت‌های فسیلی از روسیه پرداخت کرده است.

طبق گزارش مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک، واردات سوخت‌های فسیلی روسیه توسط اتحادیه اروپا در سومین سال جنگ ۲۱.۹ میلیارد یورو بوده، در حالی که کمک مالی این اتحادیه به اوکراین در همان بازه زمانی ۱۸.۷ میلیارد یورو است.

اما اگر به مجموع کمک‌های کل اروپا به اوکراین نگاه کنیم، تصویر متفاوتی به دست می‌آید.

موسسه اقتصاد جهانی کیل، که کمک‌های مالی به اوکراین را رصد می‌کند، اعلام کرده که مجموع کمک‌های مالی ارائه‌شده از سوی اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن به ۲۰۲.۶ میلیارد یورو رسیده است.

همچنین، اگر کمک‌های کشورهای اروپایی خارج از اتحادیه اروپا، از جمله بریتانیا، نروژ، ایسلند و سوئیس را نیز در نظر بگیریم، این رقم به ۲۴۷.۳۷ میلیارد یورو می‌رسد.

بنابراین، ادعای ترامپ می‌تواند گمراه‌کننده باشد.