نگارش از یورونیوز فارسی
تاریخ انتشار ۲۸/۰۹/۲۰۲۵ – ۲۰:۰۵ +۲ گرینویچ
•به روز شده در
۲۰:۰۶
آگهییکی از نمایندگان حتی احتمال خروج ایران از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) را مطرح کرده است.
بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران از طریق سازوکار موسوم به «ماشه» که در توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ موسوم به برجام گنجانده شده بود، فعال شد؛ اقدامی که در شرایط بحرانی اقتصاد ایران صورت گرفته است. ارزش ریال به پایین‌ترین سطح تاریخی خود رسیده و فشار بر قیمت مواد غذایی افزایش یافته است. بهای اقلام اساسی خانوارها مانند گوشت و برنج به‌شدت بالا رفته و زندگی روزمره را دشوارتر کرده است.
همزمان نگرانی‌ها درباره احتمال بروز دور تازه‌ای از درگیری میان ایران و اسرائیل، و حتی ایالات متحده افزایش یافته است، به‌ویژه که سایت‌های هسته‌ای ایران که در جنگ ۱۲ روزه ماه ژوئن هدف قرار گرفتند، ظاهراً دوباره در حال بازسازی هستند.
اسماعیل کوثری، نماینده مجلس و از فرماندهان پیشین سپاه، گفت مجلس موضوع خروج از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را بررسی خواهد کرد. او تأکید کرد: «مجلس این موضوع را بررسی و درباره آن تصمیم خواهد گرفت.» در پاسخ به این پرسش که آیا خروج ایران از معاهده به معنای حرکت به سمت ساخت بمب هسته‌ای است، کوثری گفت: «خیر، چنین معنایی ندارد. این موضوع به‌طور جداگانه و در صورت لزوم در دستور کار قرار خواهد گرفت.»
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که مسعود پزشکیان، رئيس جمهور ایران، گمانه‌زنی‌ها درباره خروج ایران از ان‌پی‌تی را رده کرده بود.
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، نیز در جلسه روز یکشنبه نسبت به اجرای این تحریم‌ها هشدار داد و تأکید کرد ایران در برابر آن واکنش نشان خواهد داد. او خطاب به سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و بریتانیا که سازوکار ماشه را فعال کردند، گفت: «اعلام می‌کنیم اگر هر کشوری بخواهد بر اساس این قطعنامه‌های غیرقانونی علیه ایران اقدامی انجام دهد، با واکنش جدی متقابل ایران روبه‌رو خواهد شد. سه کشور اروپایی که آغازگر این اقدام غیرقانونی بوده‌اند نیز با واکنش ما مواجه خواهند شد.»
فرانسه، آلمان و بریتانیا ۳۰ روز پیش سازوکار ماشه را به دلیل محدودتر شدن بازرسی‌های هسته‌ای ایران و بن‌بست در مذاکرات با واشنگتن فعال کردند. این سه کشور روز یکشنبه اعلام کردند «تمام تلاش خود را کردند تا از فعال‌شدن ماشه جلوگیری کنند»، اما ایران «به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه دسترسی مجدد به تأسیسات هسته‌ای نداده و گزارشی درباره ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود ارائه نکرده است».
ایران پس از جنگ ژوئن با اسرائیل، که طی آن دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا دستور حملات هوایی سنگین به سه مرکز اصلی هسته‌ای نطنز، اصفهان و فردو را صادر کرد، همکاری‌های نظارتی با آژانس را محدودتر کرد. ترامپ مدعی شد هفت بمب‌افکن «بی-۲» آمریکا با بمب‌های ۱۴ هزار کیلویی «سنگرشکن» این تأسیسات را «کاملاً نابود کردند» و برنامه اتمی ایران را سال‌ها به عقب راندند.
با این حال، علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، این اظهارات ترامپ را «اغراق‌آمیز» توصیف کرده است.
ایران همچنان ذخایری از اورانیوم با غنای ۶۰ درصد در اختیار دارد؛ سطحی که تنها یک گام فنی کوتاه تا غنای ۹۰ درصدی لازم برای تولید سلاح هسته‌ای فاصله دارد. این میزان اورانیوم کافی است تا ایران در صورت تصمیم به حرکت به‌سمت تسلیحاتی‌سازی، چند بمب اتمی تولید کند.
تهران بارها تأکید کرده که برنامه هسته‌ای‌اش صلح‌آمیز است. ضمن اینکه بر اساس گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تا زمانی که ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ از توافق هسته‌ای برجام خارج نشده بود، به تمام تعهداتش در آن توافق که برنامه هسته‌ای ایران را به شدت محدود و قابل بازرسی می‌کرد پایبند بود.
اما دولت آمریکا در زمان دونالد ترامپ تصمیم گرفت از آن توافق خارج شود و پس از آن ایران هم به صورت متقابل تعهدات خود در برنامه هسته‌ای را به صورت تدریجی کاهش داد.
حالا با فعال شدن مکانیسم ماشه، توفق هسته‌ای برجام پس از ۱۰ سال به پایان عمر خود رسید و تفاهمی که پس از تلاش‌های فراوان و بعد از مذاکرات فشرده میان ایران و قدرت‌های جهانی حاصل شده بود، بر باد رفت.
منبع: تازه‌ترین خبرها از یورونیوز | Euronews RSS